Van Helgoland en terug via wadden en wantij

Op 25 juli 2020 vang ik aan met de terugreis vanaf Helgoland. Vanwege het COVID-19 virus besluit ik jaar niet verder dan Helgoland te varen en een nieuwe ervaring toe voegen door een deel van de terugweg via de wadden en wantij te maken.

Ik heb een redelijk goede trip gehad van Helgoland naar Norderney. Na 800 ltr diesel getankt te hebben om 09.00 vaar ik om 10.00 weg van Helgoland. Mijn Genua en grootzeil staan weer bij. Omdat ik toch eerst een groot stuk open water over moet verleg ik mijn heen route op bases van de wind richting eerst zuidelijk om dan west uit te draaien, de traffic lanes over te steken en boven de eilanden Wangerooge, Spiekeroog, Langeoog, Baltrum en Norderney te varen. Bij deze laatste wil ik dus verder achter de eilanden langs en over het wantij.

Het wantij is een droogvallende route tussen het vaste land en het eiland. De hele route loopt meestal via uitgesleten geulen die door eb en vloed verdiept en veranderd worden. Tussen het begin en het eind van zo’n geul valt een deel van de route droog (ongeveer 1/3) waar dit deel begint eindigt de reguliere betonning en word deze vervangen door z.g. prikken. Vaak zijn dit kleine boompje met de kruin naar boven, maar soms zijn het ook gewoon kleine rode paaltjes. Dit deel van de route valt bij laag water dus volledig droog. Dit droge deel kronkelt zich ook door het landschap om zoveel mogelijk het diepste punt aan te houden. Immers een plaat of geul kan 1 meter droog vallen, maar ook maar 30 cm, dit laatste is gunstiger om er eerder over heen te kunnen varen.

Omstreeks 19.30 draai ik de aanloop boeienlijn in naar Norderney. Tegenover de kop van het eiland ligt het volgende eiland Juist, daar ergens op de hoek en net onder de beschutting van het eiland heb ik een geul gevonden die naar het wantij voert, met daarin een put bij laag water 2,5 mtr diep. Het is nog even spannend of ik daar wel kan komen omdat het al bijna laag water is en ik eerst nog een stukje water moet passeren waar dan te weinig water staat. Maar ik red het precies op tijd mijn anker gaat uit boven die put om 21.30. 2,5 mtr diep bij laag water plus een getijde rijzing van 3 mtr is bij hoog water 5,5 mtr. Ik leg 3x die diepte aan ketting uit tot 20 mtr. Dit is bij de eerste foto, bij het witte kruis is mijn ankerplek, de zwarte lijnen zijn de actueel gevaren route van de Asmara.
Kaart legenda
De eilanden hebben een witte, gele of donkergroene kleur. Links het Eiland Juist en rechts het eiland Norderney. Blauw is water en blijft water ook bij laag water en lichtgroen is water dat droogvalt bij laag water. Je ziet dus dat het grootste deel van het wad tussen de eilanden droog valt. Rood zijn de boeien waar altijd water staat. Zwarte boeien zijn de z.g. Prikken waar bij laag tij, geen water staat, het wantij dus. Zo nu een borrel.

Ik vertrek de volgende dag van mijn ankerplek om 13.30 iets eerder dan gepland, ik lig niet lekker meer de harde wind uit west (6 Bft) en een flinke stroom naar binnen maakt het water ruw. Als ik mijn anker op heb gehaald, heb ik op dat moment nog niet in de gaten dat daar iets mis is gegaan. Ik zie het anker op de juiste manier naar binnen gaan, maar zie niet dat het witte opblaas bandje op de steel er niet meer op zit. Ik vaar nu dus richting wantij waar nu ongeveer 2 mtr water moet staan, ik ben 1,25. Als de boeien ophouden komen daar de prikken (boomtakken) voor in de plaats. Die moet ik rechts van me houden en er dicht langs varen. Zo kom ik na een uurtje weer de eerste boei tegen en wordt het water weer dieper. Mijn eerste wantij passage is geslaagd. Nu het eiland Juist verder voorbij varen in de richting van Memmert en Borkum. De ingang daarvan, bij het eiland Borkum (zie foto hieronder), moet ik net voor laag water inlopen (het is dan vallend water) om aldaar op mijn gemarkeerde ankerplek met 4 mtr water te gaan ankeren. Het hele stuk naar mijn volgende ankerplek blijft de wind met kracht 7 uit west doorstaan en zorgt voor een oncomfortabele trip. Maar niet in vergelijk dat als ik dit dus buitenom op zee had moeten doen, dan waren golven dwars van zeker 3-4 mtr geen uitzondering.

Omstreeks 1700 nader ik de ingang van mijn ankerplek, het ligt vlak voor het wantij (zie ankertje) nog altijd met 7 Bft West en vind op de kaart al gauw mijn gemarkeerde ankerplek. Het is vallend water. Ik maneuvreer de boot recht boven de diepte van 4 mtr en laat mijn anker vallen, tenminste dat dacht ik. Ineens hoor ik de ankerlier vrij lopen, alsof er geen ketting en anker meer aan zit. Als ik buiten ga kijken ligt er een berg ketting op het dek dat van de ankerlier is afgelopen, maar het anker zit nog steeds op zijn opgeborgen plek en is dus niet gevallen. Nader onderzoek leert dat het rubber opblaas bandje helemaal de pijp waar de ketting doorloopt, is ingetrokken, waardoor het anker nu vast zit. Ik lig in een woelig stuk water en probeer met een hamer het anker naar beneden te slaan wat dus niet lukt. Inmiddels drijft de boot naar ondieper water.

Ik ga naar binnen en corrigeer de boot weer in de geul en met de automaat aan laat ik de boot langzaam terug varen via de geul. Als laatste poging haal ik mijn houten peilstok van 5 mtr uit de beugel en probeer vanaf de buiten kant of ik het daarmee los kan slaan, waarbij ik nog bijna mijn evenwicht verlies. Lukt niet, dus berg ik die peilstok maar weer op langs de stag. Wat nu? Er is geen haven is de buurt waar ik naar toe kan varen. Het enige wat ik kan doen is verder gaan en het wantij over, maar het is al bijna twee uur na hoog water. Ik bestudeer de kaart en kijk hoeveel water er nog boven het wantij staat en meet de lengte daarvan, dat is 1,5 mijl (3 km) Ik twijfel of ik dat zal redden, maar het laat me geen andere keuze, Als ik vastloop met wind 7 gaat er zeker wat kapot en lig ik onder een helling van 30 graden, want droogvallen kant ik niet. Besluit genomen, ik moet er overheen, ik geef gas en met vol vermogen ros ik met 7 knopen mee en 1,5 knoop stroom tegen over het wantij. De adrenaline giert door mijn lijf, zou ik het halen? Ik zie geruststellende waterdieptes, maar ook een diepte meter die terug loopt naar 30 cm onder de kiel. Inmiddels spuit ik langs het kronkelende pad met de boomtoppen en paaltjes. Als ik vast loop met deze snelheid zit ik ook gelijk goed vast. Zie ik in de verte weer een reguliere boei? Ja hoor, goed gezien, dan kan het niet lang meer duren voor ik in dieper water kom. Na een tergende 15 minuten passeer ik de eerste gewone boei en zie ik de diepte weer langzaam oplopen. GERED!!! Ik ben er doorheen. Ik volg de de rest van de boeien lijn naar de haven van Borkum, hang alle fenders uit en plaats de meerlijnen op de bolders. Om 18.19 meer af langzij een Nederlander als derde boot. PFFFT!

Wat heb ik fout gedaan? Eigenlijk niets, alleen had ik moeten checken of bij het ophalen van het anker het opblaas bandje nog tussen het anker en de romp zat. Evaluerend kan ik zeggen dat achter de eilanden en over wantij een goede methode is om zware zeegang buitenom te ontlopen. Ik vond het leuk om te doen, al heb in deze eerste ervaring wel alles voor mijn kiezen gekregen wat die trip moeilijker maakt. Het kan dus alleen maar leuker worden. Wat wel belangrijk is en rust gevend, als ik zou kunnen droogvallen. Het lijkt me heerlijk om een plaat op te varen en lekker 6 uur vast te liggen. Dus ik zal zeker gaan kijken of een soort kimkiel op mijn boot kan laten maken, of twee uithouders aan de achterzijde. Over twee uur verlaat ik de haven van Borkum om met het tij mee naar binnen te lopen, schutten in Delfzijl en koffie drinken bij Tanja in Groningen. Dan alleen ergens nog kijken hoe ik dat anker weer los krijg.